ကူညီေထာက္ပံ့မႈ လိုေနေသးသည့္ ခ်င္းျပည္သူမ်ား

ဇလပ္ေမ

ခ်င္းျပည္နယ္၌ ႏွစ္ ၅ဝ ခန္႔တြင္ တႀကိမ္ ဝါးသီးမ်ား သီးေလ့ရွိရာ ဝါးသီးမ်ားကို စားေသာက္ၾကေသာ ႂကြက္မ်ားသည္ ဝါးသီး၏ အာနိသင္ေႀကာင့္ မ်ဳိးဆက္ျပန္႔ပြားႏႈန္း ျမင့္တက္လာသည္။ ထိုတိုးပြားလာေသာ ႂကြက္မ်ားက ေတာင္ယာမ်ားရွိ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားကိုပါ ဖ်က္ဆီး စားေသာက္ျခင္းေႀကာင့္ ေဒသတြင္း စားနပ္ရိကၡာ ျပတ္လပ္မႈမ်ား ျဖစ္ရသည္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွ စတင္ျပီး အလားတူအျဖစ္မ်ဳိး တဖန္ ျပန္လည္ ေပၚေပါက္လာခ့ဲရာ ခ်င္းျပည္နယ္ ၿမ့ဳိနယ္ ၅ ခုတြင္ စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါးမႈ ေတြ႔ၾကံဳေနသည့္ ေက်းရြာတခ်ဳိ႕သို႔ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖဲြ႔အစည္း တခ်ဳိ႕၏ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား ေပးပို႔ လွဴဒါန္းေနေသာ္လည္း ကူညီပံ့ပိုးမႈ လိုအပ္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ယခုအခါတြင္ ရြာသားမ်ားအေနျဖင့္ စားနပ္ရိကၡာ ျပႆနာ ေတြ႔ၾကံဳေနရသည့္အျပင္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာင့္မႈႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ပညာေရးသည္လည္း အလားတူ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့ရာ အကူအညီမ်ား ထပ္မံ လိုအပ္ေနေသးသည္။

လက္ရွိ အေျခအေနမ်ားကို သိႏိုင္ရန္ မၾကာေသးခင္က ထန္တလန္ ၿမ့ဳိနယ္အတြင္းရွိ ေက်းရြာတခ်ဳိ႕သို႔ ဆန္အိတ္မ်ား သြားေရာက္လွဴဒါန္းခဲ့ေသာ ထိုင္းႏုိင္ငံအေျခစိုက္ ကရင္ ကယ္ဆယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရး႐ံုး (Karen Office of Relief and Development) မွ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ Saw Htoo Klei အား ထန္တလန္ၿမ့ဳိရွိ ေဒသတခ်ဳိ႔ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ မဇၩိမသတင္းေထာက္ ဇလပ္ေမက အေသးစိတ္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခ်က္မ်ား ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။

ဘယ္ေဒသေတြကို ဆန္သြားလွဴခဲ့ပါလဲရွင့္။

က်ေနာ္က Burma Relief Center (BRC) အေနနဲ႔ ဆန္သြားေဝတာပါ။ အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဆန္အိတ္ ၁၆ဝ နဲ႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး စရိတ္ေတြကိုပါ သြားပို႔တာပါ။ အစာေရစာ အေခါင္းပါးဆုံး ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ က်န္ဖိုင္း၊ လုံေကၽြးသဲ၊ ပါလာရ္၊ တီးတိန္ေတြမွာ ခြဲေဝေပးခဲ့တာပါ။

အားရေက်နပ္မႈေရာ ရွိရဲ့လား။

မရွိဘူး။ မရွိဘူးဆိုတာက BRC က ကူညီေပးႏိုင္တာ နည္းနည္းေလးရွိတယ္။ လိုအပ္တဲ့ ေနရာတိုင္းကို မေပးႏိုင္ေသးတဲ့ အပိုင္းမွာေတာ့ အားရမႈ မရွိဘူး။ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ဝါးသုဥ္းမႈေၾကာင့္ အစာေရစာ ေခါင္းပါးမႈ အေတာ္ျဖစ္ေနတယ္။ ျပည္သူေတြ စားဝတ္ေနေရး ေျဖရွင္းတဲ့ ေနရာမွာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အိမ္ေမြး တိရစၦာန္ေတြကို အိႏၵိယနယ္စပ္ကို သြားေရာင္းခ်ေနရတာ ေတြ႔လာရတယ္။ လမ္းခရီးေတြမွာ နအဖ စစ္တပ္ေတြက အဟန္႔အတား လုပ္ၾကေသးတယ္။ လူငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အိႏိၵယဘက္ ထြက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကတယ္။ လုပ္အားခ မရဘဲ ရြာကို ျပန္လာခဲ့ရတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္လို႔ သိရတာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတယ္။

ဒီေဒသက လူေတြရဲ့ အခက္အခဲေတြကို ေရွ့ဆက္ၿပီး ဘယ္လုိ ကူညီ ေျဖရွင္းေပးသင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါလဲရွင့္။

လိုအပ္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ က်န္းမာေရးဘက္ပိုင္းမွာ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ အေတာ္လိုအပ္တယ္။ ခ်င္းျပည္သူ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး လုပ္ႏိုင္တာရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္မိတယ္။ က်န္းမာေရး ေထာက္ပံ့တဲ့ အပိုင္းေတြမွာ ဒီထက္မက ထိထိေရာက္ေရာက္ တိုးခ်ဲ့လုပ္ေဆာင္ေစခ်င္တယ္။

ပညာေရးအပိုင္းကေန ေျပာရရင္ ခ်င္းအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေက်ာင္းသုံးပစၥည္း၊ ကိရိယာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖန္႔ေဝေပးႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ေကာင္းမယ္။ ေက်ာင္းသားဦးေရနဲ႔ ေက်ာင္းဆရာ အေရအတြက္ မညီမွ်မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းပညာေရးမွာ လိုအပ္သလို သင္ၾကားေပးတဲ့ ေနရာမွာ ထိေရာက္မႈ မရွိဘူး။ ေနာက္ အစာေရစာ ေခါင္းပါးမႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ဘဲ စားဝတ္ေနေရး ေျဖရွင္းတဲ့အပိုင္းမွာ မိဘေတြကို ကူညီေပးေနရတာေတြ ရွိတယ္။ ေက်ာင္းပညာေရး မထိခိုက္ႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ပံ့တဲ့ အစီအစဥ္ေတြ တိုးခ်ဲ့ လုပ္ေဆာင္ေစခ်င္တယ္။

ေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ေနတဲ့ အစာေရစာ ေခါင္းပါးတဲ့ အေျခအေနေတြကို ခ်င္းမီဒီယာေတြ အေနနဲ႔ တျခား ႏိုင္ငံတကာက ကူညီခ်င္တဲ့စိတ္ ရွိလာေအာင္၊ အကူအညီေပးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ ရွိလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေစခ်င္တယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ့ လက္ရွိအေျခအေန၊ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ခ်င္းမီဒီယာ အဖြဲ႔ေတြက ဒီထက္မက ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ေစခ်င္တယ္။

ကယ္ဆယ္ေထာက္ပံ့ေရး အပိုင္းမွာ ျပည္ပမွာရွိတဲ့ ခ်င္းလူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ အေနနဲ႔ေရာ ေရွ့ဆက္ၿပီး ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသလဲရွင့္။

ကယ္ဆယ္ေရး ေထာက္ပံ့ေရး လုပ္ေဆာင္တဲ့အပိုင္း၊ သြားေနတဲ့ Process အပိုင္းမွာ နည္းနည္း ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္ အေနနဲ႔ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြစုေဆာင္းတဲ့ ေနရာမွာ နယ္စပ္ေတြမွာ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔ေတြ ျပည္တြင္း အေျခအေနေတြကို အၿမဲတမ္း မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ ထူးျခားမႈေတြ၊ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အစဥ္မျပတ္ မိခင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အစီရင္ခံတာ၊ အသိေပးတာေတြ ရွိရမယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရွ့ဆက္ ဘာလုပ္သင့္သလဲဆိုတာကို မိခင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သင့္တယ္။

အခ်က္အလက္ ရွာတဲ့ အပိုင္းမွာလည္း နယ္စပ္တဲ့၊ နီးတဲ့ ေက်းရြာေတြရဲ့ အေျခအေန၊ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အရာေတြကို သိႏိုင္ေပမယ့္ နယ္စပ္နဲ႔ေဝးလံတဲ့ ေက်းရြာေတြ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲမႈေၾကာင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ မယူႏိုင္တာေတြ ရွိႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ေနရာေတြမွာလည္း အခ်က္အလက္ ရွာေဖြသူ အေနနဲ႔ ခက္ခဲမႈေတြ ရွိေပမယ့္ သြားေရာက္ႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ သူတို႔ အေျခအေနကိုလည္း အၿမဲတမ္း မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ အရမ္းလိုအပ္တယ္။

ဒုတိယအခ်က္ အေနနဲ႔ ျဖန္႔ေဝေရး ႀကီးၾကပ္တဲ့အပိုင္းမွာ အစဦးက ေထာက္ပံ့တဲ့ ေနရာမွာ ဦးစားေပးတဲ့စနစ္ လက္ခံရရွိသူ ဦးေရ၊ လက္ခံရရွိသူ ေက်းရြာရွိ ရယက သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူႀကီးေတြနဲ႔ ေတြ႔ႏိုင္ရင္ ေကာင္းမယ္။ အဲဒါမက လက္ခံရရွိသူေတြ ကိုယ္တိုင္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံႏိုင္ရမယ္။ လက္ခံရရွိသူ အေနနဲ႔ သူတို႔ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို တင္ျပ ေျပာဆိုႏိုင္ရင္ ေရွ့ဆက္ၿပီး ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းရင္ ပိုေကာင္းမလဲဆိုတာကို သိရွိႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက ရြာလူႀကီးေတြ တင္ျပလာတဲ့ အခ်က္တင္မကဘဲ ရြာသားေတြတင္ျပတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါ သိရွိႏိုင္ေအာင္ လုပ္သင့္တယ္။ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ သိရွိႏိုင္မွ ျဖန္႔ေဝတဲ့အပိုင္းမွာ ေကာင္ေကာင္း ႀကီးၾကပ္ႏိုင္မယ္။ အဓိကေတာ့ ရြာလူႀကီးေတြ၊ ရြာသားေတြ တင္ျပတာကို အခ်က္ညီညီ သိရွိႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။

ေနာက္ဆံုးအခ်က္အေနနဲ႔ ေပးထားတဲ့ ေထာက္ပံ့မႈေတြအေပၚမွာ ရြာသားေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုအသုံးခ်သလဲ၊ ဘယ္လိုအသုံးျပဳသလဲ၊ ေနာက္ထပ္ ေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးတဲ့အပိုင္းမွာ တခ်ဳိ့က ေထာက္ပံ့မႈေတြ ရတာေတြရွိမယ္။ မရတာေတြ ရွိမယ္။ အဲဒီအပိုင္းမွာ အခ်င္းခ်င္း ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အဲဒီ အေျခအေနေတြကိုလည္း ခ်က္ခ်င္း သိရွိႏိုင္ေအာင္ လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္တဲ့ အပိုင္းမွာ ေရွ့ဆက္ၿပီး ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္သလဲ ဆိုတာကို သိရွိႏိုင္မွ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အေနနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ အပိုင္းမွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ရရွိေအာင္ လုပ္ရမယ္ေပါ့ေနာ္။ ၃ လအတြင္း ဘာေတြ ထူးျခားမႈ၊ ေျပာင္းလဲမႈကုိ ခ်က္ခ်င္း သိရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။