စိုက္ပ်ိဳးေရး ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဆလိုင္းထြန္သန္းႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း

၀ိုင္းပီး (မဇၥ်ိမသတင္းဌာန) ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္။

အၿငိမ္းစား စိုက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာႀကီး ဆလိုင္းထြန္းသန္းက ဆိုပါသည္။ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵျပပဲြႏွင့္ တုိင္ျပည္ ျပင္ပေရာက္ရွိစဥ္ ျပည္ေတာ္ျပန္ ဆႏၵျပပဲြ ျပဳလုပ္ေရးအတြက္ အသက္ေပးလွဴရန္ ေၾကျငာခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။

ဆလို္င္းထြန္းသန္းကို ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ မတ္ခ်္လ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ မေကြးတိုင္း၊ သရက္ခရိုင္၊ မင္းတုံးၿမိဳ႕နယ္၊ အင္းျဗစ္ရြာတြင္ ဦးပိုးရွမ္ႏွင့္ ေဒၚျမရီတို႔မွ ဖြားျမင္သည္။ အရႈိခ်င္းလူမ်ဳိးျဖစ္ျပီး လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ကာလ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို တိုက္ခိုက္စဥ္ တပ္မေတာ္ အရံတပ္သားအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္နုိင္ငံ တကၠသိုလ္မ်ားမွ စိုက္ပ်ဳိးေရး မဟာသိပၸံဘြဲ့၊ ပါရဂူဘြဲ့တို့ ရရွိခဲ့သူျဖစ္ကာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ျမန္မာဘက္ေပါင္းစံု ေက်းလက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း (Myanmar Integrated Rural Development Association – MIRDA) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရ၏ မတရားဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားအား ဆန္႔က်င္ေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕တြင္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵျပခဲ့ရာ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ခ်မွတ္ခံရျပီး ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္မျပည့္မီ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္နုိင္ငံသို့ သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့သည္။

အျငိမ္းစား ဆရာၾကီး အိႏၵိယနိုင္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ့သို့ အလည္အပတ္ခရီး ေရာက္ရွိေနခိုက္ မဇၩိမသတင္းေထာက္ မ၀ိုင္းပီးက ေမးျမန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။

ေမး။ နာဂစ္မုန္တိုင္းေနာက္ပိုင္း ဧရာ၀တီတိုင္းက လယ္သမားေတြအေနနဲ႔ အခု လုပ္အား ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္ပဲ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ထဲ ဆင္းႏုိင္တယ္။ ျပန္လည္ရိတ္သိမ္းႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အသံေတြ ၾကားရပါတယ္ရွင့္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကို ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ကိုင္သင့္တယ္လို႔ ဆရာႀကီးအေနနဲ႔ ထင္လဲရွင့္။

ေျဖ။ နာဂစ္မုန္တိုင္းအၿပီး တကယ္လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အရာေတြကေတာ့ ဆားေဗး လုပ္ရမယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာ ဘယ္ေလာက္ လူအေသအေပ်ာက္ မ်ားသလဲ၊ လူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ က်န္ေသးလဲ၊ လယ္သမားေတြ ဘယ္ေလာက္ ဆံုးရံႈးသြားလဲ။ ေလ့လာရမယ္။ ဒါက ပထမ လူဦးေရကို စိစစ္ရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လယ္ယာေျမေတြကိုလည္း ဆားေဗးလုပ္ရမယ္။ ဘယ္လယ္ယာေျမေတြက ဘယ္ေလာက္ထိ ပ်က္စီးသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ျပန္စိုက္လို႔ ရႏိုင္မလဲ။ လယ္ယာေျမထဲမွာ ပစၥည္းေတြ၊ အုတ္က်ဳိးအုတ္ခဲေတြ တင္က်န္ေနတာေတြ ရွိသလား။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆားငန္ေရေတြ ဘယ္ေလာက္၀င္သြားသလဲ။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္ကေတာ့ ကန္သင္းေတြေရာ ဘယ္ေလာက္ထိ ပ်က္စီးေနလဲဆိုတာေတြေပါ့။

ဒါေတြကို တို႔ေတြ စာရင္းယူၿပီးေတာ့ ၿပီးရင္ နံပါတ္တစ္အခ်က္ေတာ့ ကန္သင္းေတြ ျပင္ရမယ္။ ၀င္ေနတဲ့ ဆားငန္ေရေတြကို ထုတ္ႏိုင္သေလာက္ ထုတ္္ရမယ္၊ ဒီေတာ့မွ စပါးစိုက္လို႔ရမယ္။ ပထမႏွစ္မွာေတာ့ ဆားငန္ေရေတြ အကုန္ထြက္ဖို႔ဆိုတာ ေတာ္ရံုနဲ႔ မလြယ္ဘူး။ မတတ္ႏိုင္ဘူး။ ဒီလယ္ေျမေတြမွာ စပါးေတြပဲ စိုက္ရမွာ။ တျခားစိုက္လို႔ မျဖစ္ဘူး။ စပါးစိုက္လို႔ျဖစ္ေအာင္ စပါးမွာလည္း ရိုးရိုးစပါးရွိတယ္။ ဆားငန္္ဓာတ္ခံႏိုင္တဲ့ စပါးရွိတယ္။ ဥပမာ - ပင္လယ္ထဲေပါက္တဲ့ အပင္ေတြကိုၾကည့္။ ပင္လယ္ဟာ ဘယ္ေလာက္ငန္သလဲ။

ေျပာရရင္ လယ္လုပ္မယ္ဆိုရင္ လယ္လုပ္မယ့္ လူေတြ ဘယ္ေလာက္က်န္ေသးလဲ။ လယ္ေျမေတြ ဘယ္ေလာက္က်န္ေသးလဲ။ လယ္လုပ္မယ့္ ကိရိယာေတြ ျပည့္စံုမစံု ၾကည့္ရမယ္။ မ်ဳိးစပါးေတြ ရရွိဖို႔ လိုတယ္။ အနည္းဆံုး ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေတြကလည္း ကြ်ဲ၊ ႏြားေတြကလည္း ေသဆံုးကုန္တယ္။ အဲဒါေတြဟာ အေရးႀကီးဆံုးပါပဲ။ ေရထဲမွာ အၿမဲတမ္း အလုပ္လုပ္ႏိုင္တာကေတာ့လည္း ကြ်ဲပဲရတယ္။ တျခားက ကြ်ဲေတြကလည္း လာဟဲ့ဆိုၿပီး ဆြဲေခၚလို႔ မရဘူး။ မိုးေခါင္ေရရွားက လာတဲ့ကြ်ဲေတြကလည္း ဒီလိုေနရာမ်ဳိးမွာ မလုပ္ႏိုင္ဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ တခုခုေရာဂါရတာေတြ ရွိလာတယ္ေလ။ အဲေတာ့ တို႔ေတြက ထြန္စက္သံုးဖို႔ လိုလာျပန္တယ္။ ထြန္စက္လုပ္လို႔ရွိရင္ ဆီက လိုေသးတယ္။ ဆီရရင္ေတာ့ မၿပီးေသးဘူး။ ကြ်မ္းက်င္တဲ့လူေတြ လုိေသးတယ္။
ျဖစ္ႏိုင္လို႔ရွိရင္ လယ္ေျမေတြကို ေသခ်ာ ကန္သင္းခတ္၊ ေရေတြထည့္၊ ေျမေတြ ထြန္၊ ထဲထိုးလိုက္။ ၂ ခါေလာက္။ ၿပီးေတာ့ ဆားငန္ဓာတ္ခံႏိုင္တဲ့ စပါးေတြကို စိုက္ရမယ္။

အခုၾကားပါတယ္။ သတင္းစာေတြထဲမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ေရဒီယိုေတြထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေတြ႔ပါတယ္။ ၾကားပါတယ္။ စပါးေတြေတာ့ စိုက္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စပါးေတြက အခု ၀ါသြားၿပီးတဲ့ေလ။ အပြင့္ေတြလည္း မပြင့္ေတာ့ဘူးတဲ့။ အခင္းေတြကလည္း က်ဳိးတိုးက်ဲတဲပဲ ရွိေတာ့တယ္တဲ့။ တို႔ေတြက အစတည္းက ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီးသားပါ။ သိပ္ၿပီးေတာ့ ဒုကၡမ်ားတယ္။ အမွန္က ျမန္မာျပည္မွာ လယ္စိုက္ခ်ိန္ဆိုတာ မရွိဘူး။ ဘယ္အခ်ိန္စိုက္စိုက္၊ အခ်ိန္မေရြး စိုက္လို႔ရတယ္။
ေျမက အစိုဓာတ္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ အေနအထားမွာ ရွိရမယ္။ အဲဒါမ်ဳိးမွ ရၿပီးလို႔ ေျပာတာ။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔က ေရသြင္းစိုက္မယ္ဆိုၿပီး၊ ေရသြင္းေသာ္လည္း ဆားငန္ဓာတ္ မရဘူး။ ေနာက္ ထြန္စက္ေတြ လိုလာမယ္။ ဆီေတြ လိုလာမယ္။ ေနာက္ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ လိုလာမယ္ေလ။

တို႔ ျမန္မာျပည္က လယ္သမားေတြကလည္း သနားစရာေကာင္းတယ္။ စီးပြားျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ လယ္ဧကေတြ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေတြ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ၁ ဧက၊ ၂ ဧကေလးေတြ ရွိတာကို ျဖစ္သလို ထြန္တယ္။ စပါးေတြ က်ဲတယ္။ ေနာက္ ျပစ္ထားၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚတက္ ဆိုက္ကားနင္းတယ္။ ျပန္လာေတာ့မွ ျပန္ရိတ္သိမ္းတယ္။ လိုသေလာက္ေတာ့ ရေနတာပဲ။ အဲဒါေလးေတြေတာင္ ပ်က္စီးသြားၾကရတယ္။

အဲဒါေၾကာင့္ (၁) လယ္သမားတိုင္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ စီးပြားျဖစ္တဲ့ လယ္ဧကေတြ ပိုင္ဖို႔လိုတယ္။ (၂) လယ္ယာထဲမွာ ေနရမယ္။ (၃) ၀င္းေတြ၊ ၿခံေတြခတ္ၿပီးေတာ့ ေနရမယ္။ ကြ်ဲေတြႏြားေတြလည္း ေမြးရမယ္။
တို႔ေတြရဲ႕ လယ္ယာစနစ္ဟာ ေျပာင္းဖို႔ကို လိုတယ္။ လယ္ယာေတြမွာ ေရအၿမဲတမ္း ရွိႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားရမယ္။ လယ္ယာကို သြားႏိုင္မယ့္၊ လြယ္ကူတဲ့ လမ္းကိုလည္း လုပ္ထားရမယ္။

ေမး။ အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကပ္ေဘးဆိုက္ေရာက္ေနတာကို ျပန္လည္ ထူေထာင္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ေရာ ဆရာအေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲရွင့္။
ေျဖ။ အဘအေနနဲ႔ဆိုရင္ ေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာမွာ ေရရတဲ့ ကြင္းေတြ ရွိတယ္။ မိုးေခါင္ေရရွားတာ ရွိတယ္။ ေတာင္ေပၚအရပ္က ရွိတယ္။ ေတာင္ယာခုတ္တာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို အဘက ဘယ္ေနရာမွာ ဘာေတြလုပ္ရမလဲ။ စီစဥ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ခ်င္တယ္။ အဘလုပ္ခ်င္တာေတြကေတာ့ လူတဦးဟာ သူ႔မွာ စီးပြားျဖစ္ေလာက္တဲ့ လယ္ဧက ပိုင္ရမယ္။ သူသည္ အဲဒီအထဲမွာ ေနရမယ္။ သို႔ေသာ္ အေသးစား ကြန္ျမဴနတီရွိဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ လမ္းကို ဘယ္လိုလုပ္မယ္။ အဘစီစဥ္ထားတာေတြ ရွိတယ္။ ေရေတြကို ဘယ္ကေန ဘယ္လိုဆြဲမယ္။ ဘယ္လိုထုတ္မယ္ေပါ့။ အဲဒါေတြ အကုန္လံုး စီစဥ္ရမယ္။ ဒီလို စနစ္တက် မလုပ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ ေတြ႔တဲ့ေနရာ တက္လုပ္၊ တက္ေလွာ္ဆိုတာမ်ဳိး ဆိုရင္ေတာ့ တို႔ ျမန္မာလယ္ယာေတြ ဆံုးရံႈးဖို႔ပဲ ရွိေတာ့တယ္။

ေမး။ ဆရာ့အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ခြင့္ရလို႔ ျပန္မယ္ဆိုရင္ေရာ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ စိတ္ကူးရွိလဲရွင့္။
ေျဖ။ အဘကေတာ့ စိုက္ပ်ဳိးေရးသမားဆိုေတာ့ (စိုက္ပ်ဳိးေရးပညာယူထားလို႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးသမား မဟုတ္ဘူး)။ ဂ်ပန္ခတ္ကတည္းက ေတာင္ယာခုတ္ၿပီးေတာ့ ေနလာတာဆိုေတာ့ ေတာင္ယာသမားေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြ၊ လယ္သမားေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြကို နားလည္ေပးႏိုင္တယ္။ စိတ္သေဘာထားေတြကို ခံစားလို႔ရတယ္။ ေတာင္ယာ၊ လယ္ထဲ ေရာက္ရင္ ဘာစကားေတြ ေျပာမယ္။ ျပန္လာရင္ ဘာေတြေျပာမလဲဆိုတာေတြ အားလံုး သိေနတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဖီလင္ေတြကို ျပန္ေျပာျပႏိုင္တယ္။

အဘက မလာခင္ကတည္းက အဘဘာလုပ္သလဲဆိုေတာ့ ေတာင္ေပၚမွာ လုပ္တယ္၊ ေတာင္ေပၚမွာ ဘယ္ေနရာလဲဆိုေတာ့ မင္းဘူး၊ ရခိုင္က အမ္းေတာင္ၾကားလမ္းမွာ ေတာင္ေပၚေဒသ ဘက္စံု ေက်းလက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုတာ လုပ္တယ္။ လူတေယာက္ကို ၁၀ ဧက၊ ၁၂ ဧကေပါ့။ ေပးတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲဒီေတြကို ခုတ္တယ္။ ေတာင္ေစာင္းမွာ ကြန္ဒိုတိုင္ေတြနဲ႔ စည္းရိုးပင္ေတြကို တန္းစိုက္တယ္။ အဲဒီ ကြန္ဒိုတိုင္ေတြနဲ႔ ၾကားထဲမွာ ရွိတဲ့ဟာကိုမွ စံျပအေနနဲ႔ ေလွကားထစ္ စိုက္ပ်ဳိးနည္းေတြကို လုပ္တယ္။ အထစ္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ရွိတယ္။ သရက္ေတြ၊ သေဘၤာပင္ေတြ၊ ကဗလာေတြလည္း စိုက္ပ်ဳိးရတယ္။ ေအာက္ဘက္မွာေတာ့ စပါးေတြလည္း စိုက္ပ်ဳိးတယ္။ ေတာင္ေပၚမွာေနလို႔ ေမ်ာက္လိုေနရမယ္လို႔ မဆိုလိုဘူး။

အဘက အမ်ဳိးသားေတြမွန္ရင္ အနည္းဆံုး အေျခခံ ပန္းရန္နဲ႔ လက္သမားတတ္ရမယ္။ ေရာင္းပန္းေတာ့ မလွဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေနလို႔ရတယ္။ အမ်ဳိးသမီးက်ေတာ့ အေျခခံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ သင္ေပးရမယ္။ ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရးေတြ သိရမယ္။

အိမ္ေတြဘာေတြကိုလည္း စနစ္က်က် က်န္းမာေရးနဲ႔အညီ ေဆာက္လုပ္ေပးရမယ္။ အိမ္သာ၊ မီးဖိုေခ်ာင္၊ အိပ္တဲ့ အိပ္ယာကအစ ေသခ်ာလုပ္လို႔ ေျပာရမယ္။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲ စံျပအိမ္ေတြ ဆိုၿပီးေတာ့ လမ္းထဲမွာ အိမ္ေတြညီညီေလးေတြ ေဆာက္ေပးထားတာနဲ႔ မရဘူး။ ဒါနဲ႔ မၿပီးဘူး။

ေမး။ တကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵျပတာေတြလည္း လုပ္ခဲ့တယ္။ ျပည္ေတာ္ ျပန္၀င္ဖို႔လည္း ႀကိဳးစားခဲ့တယ္ဆိုေတာ့ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္မ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ အဓိက လႈံ႔ေဆာ္ေပးတဲ့အရာဟာ ဘာလို႔ ေျပာႏိုင္မလဲ။
ေျဖ။ အဲဒါကေတာ့ သတၱိနဲ႔လည္း မဆိုင္ဘူး။ ဘာနဲ႔ဆိုင္သလဲဆိုရင္ အမွန္တရားကို သစၥာရွိတယ္။ လူေပါ့၊ အမွန္အကန္ကို သစၥာရွိတာ။ လူတေယာက္ လဲေတာ့မယ္။ ကျပာကယာ သြားၿပီးေတာ့ မဆြဲခ်င္ဘူးလား။ သြားၿပီးေတာ့ ဆြဲရမယ္။ အဲဟိုတေယာက္က ကေလးငယ္တေယာက္ကို ရိုက္ေနတာကို ''ဟာ မလုပ္နဲ႔'' ဆိုၿပီးေတာ့ ဆြဲရမယ္။ ေျပာရဲရမယ္။ ဒီလိုပဲ အစိုးရက မဟုတ္တာေတြ လုပ္ေနတာေတြကို ''မင္း မဟုတ္တာေတြ လုပ္ေနတယ္'' လို႔ ေျပာရဲရမယ္။ ''တို႔ မႀကိဳက္ဘူး'' ဆိုတာ ေျပာရဲရမယ္။ အဲဒါပါပဲ။ ကမၻာႀကီးဟာ ယာယီတဲပဲ။ အသက္ ၁၀၀ ေနမလား။ ၂၀၀ ေနမလား။ မေနဘူး။ ဘယ္သူမွ မေနဘူး။ ဒီအထဲမွာ ငါတို႔က မင္းဘာလို႔ အသက္ရွင္ေနလဲ။ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ အသက္ရွင္မႈနဲ႔ အသက္ရွင္ရမယ္။ ေသတဲ့အခါလည္း အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ ေသမ်ဳိးပဲ ေသရမယ္။

ဟိုတုန္းက ၁၉၄၀ ေလာက္တုန္းက သူခိုးတေယာက္ ေသေနတာေတြ႔တယ္။ တိုက္ေတြရဲ႕ ၾကားထဲက အေနာက္ဘက္ အိမ္ဟာ ပိုက္ေတြရွိတယ္။ သူက တက္တာ။ ပိုက္ေတြရဲ႕ အဆက္ေတြက ျပတ္ထြက္ေတာ့ ဒီဘက္ကတိုက္ကို လဲက်တာ။ ပိုက္က သူ႔ေမးေစ့ကို ထိၿပီးေတာ့ ေသေနတာ။ အေသဆိုးတဲ့ ေသနည္းမ်ဳိး။ တို႔က အဲဒီမ်ဳိးေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ ေကာင္းတာလုပ္ၿပီးလည္း ေသရတာက ေသရမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ အင္မတန္ အဓိပၸာယ္ရွိတာေတြ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ေသရမယ္။ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္မ်ဳိးက မတရားတာကို မႀကိဳက္လို႔ရွိရင္ ေျပာရဲတယ္။ လုပ္ရဲတဲ့ လူေတြခ်ည္းပဲ။ ဘယ္သူမွ ထူးထူးခြ်န္ခြ်န္ မရွိဘူး။

ေမး။ ဆရာ့အေနနဲ႔ တျခား ေျပာခ်င္တာ ဘာမ်ား ရွိပါေသးသလဲရွင့္။
ေျဖ။ တစ္အခ်က္ - ကိုယ့္စနက္ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ သူတပါး ေသရတာမ်ဳိး။ ဥပမာ ဖ်ားလို႔၊ နာလို႔ ေသတာမ်ဳိး မဆိုင္ဘူးေနာ္။ ႏွစ္အခ်က္ - ကိုယ္က သူတပါးကို ကယ္ရင္း၊ ေကာင္းတာကို လုပ္ေပးရင္းနဲ႔ သူမ်ားက သတ္လို႔ ေသတာ။ အဲဒါကလည္း ေသတာတမ်ဳိး။ ကိုယ္က သူမ်ားကို မေကာင္းတာလုပ္ရင္ ခုနက သူခိုး ေသသလို ေသတာမ်ဳိး။ ေသျခင္း ၃ မ်ဳိးရွိတယ္။

အစိုးရကိုလည္း ေမးရမယ္။ မင္းတို႔ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲ။ မင္းတို႔ လုပ္တာ ဟုတ္သလား။ နဖူးေပၚပဲ လက္တင္တင္၊ လက္ေပၚပဲ နဖူးတင္တင္။ စဥ္းစားၾကည့္။ သူတို႔လည္းပဲ သခါၤရ။ သူတို႔လည္းပဲ သြားမွာပဲ။ သခါၤရကို မင္းတို႔ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီးေတာ့ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မလဲ။ မင္းတို႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မယ့္ သခါၤရကို မင္းတို႔ သတိၱရွိရွိနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ပါ။

တို႔ျမန္မာျပည္မွာ က်ပ္ပဲ သံုးေနၾကတယ္။ နယ္စပ္မွာဆိုရင္ေတာ့ ယိုးဒယားနယ္စပ္ဆိုရင္ ဘတ္၊ တရုတ္နယ္စပ္ဆို ယြမ္၊ အိႏိၵယနယ္စပ္ဆိုရင္ ရူပီး သံုးၾကၿပီ။ ကမၻာကို လည္ၿပီဆိုရင္ ေဒၚလာကို သံုးရေတာ့မယ္။ ထိုနည္းလည္းေကာင္းပဲ။ အာဏာဆိုတာမ်ဳိးဟာ မင္းေနရာမွာပဲ မင္း စိုးမိုးႏိုင္မယ္။ ဒီ့ျပင္ေနရာမွာ မရဘူး။ တျခား ဘ၀ေျပာင္းတယ္။ မင္း က်ပ္နဲ႔ သြားလို႔ မရဘူး။ ေဒၚလာယူရမယ္။ သူမ်ားကို ေကာင္းက်ဳိးျပဳရင္းနဲ႔ ေသတဲ့ေသျခင္းမ်ဳိး။ အဲဒါဟာ ေဒၚလာပဲ။ အဲဒါဟာ ယူရိုပဲ။ အဲဒါေတြကို မလုပ္ဘဲနဲ႔ က်ပ္ကိုပဲ သံုးေနအံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မင္းတို႔ မစြံဘူး။ ဒါပဲ ေျပာခ်င္တယ္။

ဆလိုင္းထြန္းသန္း

၁၉၂၈ ခုႏွစ္ မတ္ခ်္လ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ မေကြးတိုင္း၊ သရက္ခရိုင္၊ မင္းတုံးၿမိဳ႕နယ္၊ အင္းျဗစ္ရြာတြင္ ဦးပိုးရွမ္ႏွင့္ ေဒၚျမရီတို႔မွ ဖြားျမင္သည္။
အရႈိခ်င္းလူမ်ဳိးျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ကာလ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို တိုက္ခိုက္စဥ္ တပ္မေတာ္ အရံတပ္သားအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၉၅၃ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မွ စိုက္ပ်ဳိးေရးဘာသာ အဓိကျဖင့္ သပၸံဘြဲ႔ [Bachelor of Science (Agriculture)] ရခဲ့သည္။
၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ပညာသင္ဆု ရရွိကာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတကၠသိုလ္မွ မဟာသိပၸံဘြဲ႔ [Master of Science Sigma Xi (Agronomy)] ရရွိခဲ့သည္။
၁၉၅၈ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၀စၥ္ေကာ္ဆင္ တကၠသိုလ္မွ ေျမဆီလြာ သိပၸံဘာသာရပ္ျဖင့္ ပါရဂူဘြဲ႔ [PhD (Crop Nutrition)] ရရွိသည္။
၁၉၅၉ မႏၱေလး တကၠသိုလ္လက္ေအာက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးဌာနတြင္ လက္ေထာက္ကထိက အျဖစ္ စတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
ဇနီး မုိင္ခင္ႏြဲ႔ႏွင့္ ၁၉၆၀ တြင္ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး သားသမီး ၅ ဦး ထြန္းကားသည္။
၁၉၆၀ အေမရကန္-ျမန္မာ ခ်စ္ႀကည္ေရးအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၆၄ စိုက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္သီးျခားေပၚေပါက္လာရာ လယ္ယာသီးႏွံဌာန ပါေမာကၡ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၉၆၅ မႏၱေလး တကၠသိုလ္ နယ္ေျမလံုၿခံဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာ္မတီဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ ပါတီဆဲလ္ တစ္ခု၏ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည္။
၁၉၆၆ စိုက္ပ်ဳိးေရးအေျခခံသေဘာတရား စာအုပ္ထုတ္ေ၀ၿပီး ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက စာအုပ္မ်ားေရသားထုတ္ေ၀ျခင္း မျပဳရန္ တားျမစ္ခံရသည္။ တကၠသိုလ္မ်ား၏ တိုင္းရင္းသားစာေပႏွင့္ယာဥ္ေက်းမႈ ဗဟို ေကာ္မတီဥကၠဌ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အမွတ္ ၂ တကၠသိုလ္ အရံတပ္ရင္းတပ္မွဴး အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။
၁၉၇၃ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဘြဲ႔ရေက်ာင္းသားမ်ား စုေပါင္းကာ စိုက္ပ်ဳိးလယ္ယာအသင္းကို ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
၁၉၇၄ ေမွာ္ဘီရွိ တပ္မေတာ္ အရာရွိသင္တန္းကို တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
၁၉၇၅ စိုက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္ ေရဆင္းသို႔ေျပာင္းေရႊ႕သည္။
၁၉၇၅ - ၈၀ ေစတနာရွင္ လၻက္ရည္ဆိုင္ ဥကၠဌျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၇၅ ပ်ည္းမနား တကၠသိုလ္မ်ား ပါတီယူနစ္ ဆဲလ္ ဥကၠဌ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၇၆ - ၇၈ စိုက္ပ်ဳိးေရး တကၠသိုလ္ လမ္းစဥ္လူငယ္ပါတီဥကၠဌ အျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့သည္။
ေရဆင္း စိုက္ပ်ဳိးေရးတကၠသိုလ္ သင္ရိုးညြန္းတမ္းမ်ား ျပဳစုေရးဆြဲရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
၁၉၉၂ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သည့္ ျမန္မာဘက္ေပါင္းစံု ေက်းလက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း (Myanmar Integrated Rural Development Association – MIRDA) ကို ခရစ္ယာန္အသင္းမ်ား ကူညီမႈျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
ေတာင္ေစာင္း စိုက္ပ်ဳိးေရးနည္းပညာကို ခြန္ဇူစခန္း၊ ထန္တလန္၊ က်ဳိင္းတံု၊ လားရႈိး၊ ပူတာအိုႏွင့္ ေတာင္ႀကီး စသည့္ ၿမိဳ႕ အသီးသီးတို႔တြင္ သြားေရာက္ ေဟာၾကားခဲ့သည္။
၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရ၏ မတရားဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားအား ဆန္႔က်င္ေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕တြင္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵျပခဲ့သည္။ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ခ်မွတ္ခံရသည္။
ေထာင္က်ခံေနစဥ္ မ်က္စိႏွစ္ဘက္စလံုး တစ္ႀကိမ္စီခြဲစိတ္ကုသခဲ့ရသည္။ အရိုးက်ည္းေပါင္းတက္ေရာဂါအတြက္ ေထာင္တြင္း ေဆး႐ံုတက္ခဲ့ရသည္။
ေထာင္တြင္း ပီညဲရိုးလာေရာက္စဥ္ အသံဖမ္းစက္ေတြ႕ရွိသည့္ ကိစၥကို အေၾကာင္းျပဳကာ အစာငတ္ခံဆႏၵျပသည္ဟု ဆို၏။
အစာငတ္ခံ ဆႏၵျပျခင္း ၄ ရက္ေျမာက္ေန႔ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ေမလ ၃ ရက္ေန႔ ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္လာသည္။
ထို႔ေနာက္ ပတ္စ္ပို႔ေလွ်ာက္ထားရာ ၂ ႏွစ္ၾကာမွ ရရွိကာ သားသမီးမ်ား ရွိရာ အေမရိကန္သို႔ သြားေရာက္ရန္ ဗီဇာေလွ်ာက္ထားရာ က်န္းမာေရးအာမခံရရွိမွ အေမရိကန္ ဗီဇာရရွိေတာ့သည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
၆ လအၾကာ ျမန္မာျပည္ ျပန္ရာ ထိုင္းႏုိင္ငံဘန္ေကာက္တြင္ရွိစဥ္ ျမန္မာအစိုးရမွ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္အား တရားမ၀င္ေၾကျငာျခင္းခံရၿပီး ျပည္၀င္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္က ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံရွိ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဂ်ီဟတ္ဆြန္ ေဖာင္ေဒးရွင္းက (Bishop Tji Hak-Soon Foundation, Justice and Peace) မွ တရားမွ်တမႈႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမင့္ခံရသည္။